In mei trokken Marc en Wout Goderis al voor de vierde keer op jaarlijkse bijscholing naar Wisconsin. Deze Amerikaanse staat is in de volksmond bekend als ‘Dairy Land’, omdat vrijwel alle grote gebouwen daar kaasfabrieken of melkveebedrijven zijn. “De manier van werken is er protocolair en professioneler dan bij ons. De boeren zijn er echte managers, die heel berekende beslissingen nemen. Daarom vinden we het telkens weer interessant om daar eens over het muurtje te gaan kijken en te bestuderen welke elementen van hun bedrijfsvoering wij ook hier kunnen toepassen”, vertellen ze. Een terugblik!
De voorbije jaren zagen Marc en Wout bijvoorbeeld al de PPTV-stalventilatie en de zandstalconcepten voor het eerst in Wisconsin. Nu zijn dit allebei vaste elementen binnen het Goderis CowCompany-dienstenpakket. Dit jaar stonden er opnieuw enkele bedrijfsbezoeken en interessante cursussen op het programma van Dairyland Initiative; een werkgroep die ontstaan is uit de plaatselijke universiteit, afdeling Veterinary Medicine. De 50-tal medereizigers komen uit alle hoeken van de wereld en zijn actief in verschillende takken van de rundveehouderij: stallenbouw, ventilatie, diergeneeskunde, voederadvies …
Megastallen
De koeien geven hier gemiddeld 40 l melk per dag.
“Op de eerste dag bezochten we eerst Larson Acres Dairy, waar de familie Larson hun boerderij op vijf generaties tijd uitbouwde van 80 ha en 6 koeien tot het huidige bedrijf van meer dan 5.000 ha landbouwgrond en 2.800 koeien. Die geven gemiddeld 40 l melk per dag – 15% meer dan hier! – met een rantsoen van luzerne en maïs. Die maïs is gemodificeerd en daardoor beter verteerbaar. Ze melken de koeien daar overigens 3 keer per dag volgens het zij-aan-zij met rapid exit principe, stellen hun eigen ontsmettingsproducten samen voor de desinfectie van de uiers, en die uiers worden automatisch gereinigd via een brushsysteem. Om een idee te geven van de mate van automatisering bij het melken: per 60 à 80 koeien werkt er daar 1 medewerker”, overloopt Marc de bijzonderheden.
“De kalveren worden er individueel opgefokt tot aan de speenleeftijd en vervolgens in groepen verder grootgebracht. Ze hebben 4 gelijke kalverstallen, waar ze werken volgens het all in-all out systeem. De nieuwste koeienstal is volledig dicht gebouwd. Die wordt dus louter mechanisch geventileerd om de infectiedruk te verlagen, wat hier gebeurt via cross-ventilatie. Zo kunnen ze de temperatuur in de stal met 10°C doen zakken ten opzichte van de buitentemperatuur”, haalt hij nog aan.
Deze stal is uitgerust met tunnelventilatie.
Maar wat met het dierenwelzijn in die megastallen? “Qua stallenbouw kunnen wij nog wel wat leren van die Amerikanen. Het comfort in die stallen is super door de diepstrooiselboxen met zand of de volle vloeren met speciale patronen. Het viel ons wel op dat er nu meer aandacht is voor dierenwelzijn dan vijf jaar geleden. Zo mag onthoornen ook daar nu enkel na verdoving.”
“In het tweede bedrijf, Pine Breeze Dairy, houden ze 2.400 koeien in stallen met tunnelventilatie. Daar waren ze net de mest aan het wegvoeren met een transport van 10 vrachtwagens. Dit werd dan overgepompt en via sleepslangbemesting op de velden gevoerd. Zij mogen daar iets meer mest per ha voeren dan wij. Mestverwerking, zoals wij dat hier doen, kennen ze daar niet. Het zand wordt daar trouwens via een flushingsysteem van de mest gescheiden, om dit dan te kunnen recupereren voor in de ligboxen”, vertelt Marc verder.
Oude bekenden
In het steakhouse met Jeffrey Bewley.
“Ik keek vooral uit naar het weerzien met Karl Burgi (headerfoto), de bekendste klauwverzorger van de VS bij wie ik vijf jaar geleden privécursussen volgde”, zegt Wout. “Hij is verbonden aan de universiteit van Wisconsin, waar hij onderzoek voert rond klauwgezondheid. ‘Melkveehouders moeten alles op alles zetten om de klauwgezondheid te verbeteren, de productiviteit van de koeien te bewaren en de dieren zo lang mogelijk in de kudde te houden’, is zijn ‘Save Cows’-motto. Hij geeft advies rond stallenbouw en vloeren, en heeft ook een eigen trainingsinstituut waar hij klauwverzorgers opleidt. Hij ontwerpt zelfs zijn eigen klauwverzorgingsboxen en toestellen om vloeren mee op te ruwen, en toonde ons de werkplaats waar die machines worden gefabriceerd. Zijn nieuwste innovatie is een lijm met een verbeterde adhesiecapaciteit, zodat de blokjes nog beter aan de klauwen blijven plakken.”
“Nu we daar toch weer in de buurt waren, spraken we ook af met Dr. Jeffrey Bewley (inzetfoto), de veespecialist die in december nog op bezoek kwam naar onze eigen boerderij in Leisele. Drie keer raden wat we aten? Een dikke steak in een typisch Amerikaans Steakhouse, ja!”
Nieuwe inzichten
De eerste cursus ging over ventilatiesystemen.
Terug naar het officiële programma, met de cursussen en workshops. “Professor Nigel Cook had het vooreerst over ‘Ventilating adult cow facilities’. Hij besprak de drie verschillende ventilatiesystemen voor melkveestallen: tunnelventilatie, crossventilatie en natuurlijke ventilatie die wordt aangevuld met korfventilatoren in de stal. Wij zijn het best vertrouwd met die laatste variant, omdat wij dit soort ventilatoren ook zelf verdelen. Ze passen dan ook best bij onze Belgische staltypes en bedrijfsgroottes; die andere systemen zijn alleen interessant bij grote kuddes”, weet Wout.
Toch even voor de volledigheid: bij tunnelventilatie zijn er grote ventilatoren op de kopgevels geïnstalleerd en wordt de verse lucht binnengetrokken via de zijwanden vooraan in de stal. Via de opening van de gordijnen en de snelheid waarmee de ventilatoren draaien, kun je de luchtsnelheid regelen. Bij crossventilatie staan de ventilatoren aan de zijkant, over de volledige lengte van de stal. Binnen in de stal hangen er baffles die de luchtstroming doorbreken, waardoor de vervuilde stallucht zich vermengt met de verse buitenlucht. De regeling gebeurt hier opnieuw via de draaisnelheid van de ventilatoren. Dit is daar momenteel het meest voorkomende systeem in nieuwbouwstallen. Tijdens de wintermaanden wordt zo de natuurlijke ventilatie nagebootst, in de zomer wordt de ventilatie opgevoerd om de dieren te beschermen tegen hittestress.
“Voor al deze systemen hebben we leren werken met een nieuw softwareprogramma, waarmee we makkelijk en snel konden berekenen hoeveel ventilatoren er nodig zijn en op welke posities die moeten komen, met welke tussenafstanden”, vertelt Wout.
Het advies was om de kalveren tot aan de speenleeftijd te huisvesten in individuele hokjes van minimum 3 vierkante meter.
De tweede cursus ging over kalverhuisvesting.
De tweede cursus ging over ‘Youngstock facility design’ en daarin vertelden Ken Nordlund en Courtney Halebach dus meer over kalverhuisvesting en het management bij de kalveropfok. “Ze werken daar over het algemeen volgens het all in-all out principe, waarbij er een leegstand is van een drietal weken. Een PPTV-systeem zorgt voor extra ventilatie wanneer de natuurlijke ventilatie tekortschiet of wanneer de stallen te dicht bij elkaar staan. Het advies was om de kalveren tot aan de speenleeftijd te huisvesten in individuele hokjes van minimum 3 vierkante meter. Zo heb je minder kans op respiratoire stoornissen en bekom je een betere groei. Het streefdoel is daar 900 à 1.000 gram per dag bij kalveren tot 2,5 maanden. Daarna schakelen ze over op een groepshuisvesting”, herinnert Marc zich.
“Ook hier leerden we opnieuw een softwareprogramma te gebruiken om te berekenen hoeveel individuele boxen er nodig waren volgens het aantal kalvingen en welke stalcapaciteit daarbij dan vereist was. Tijdens een workshop werkten we in groepjes een volledig ontwerp van een nieuwe kalverstal uit”, klinkt het nog.